Myśl polityczna
Sarmaci wierzyli w szczególną rolę Polski, która miała być oazą złotej wolności, otoczoną przez państwa absolutystyczne. Przeważały idee republikańskie: praworządność, tolerancja religijna, samorządność i wybieralność urzędników – także króla. Ustrój polityczny polski uważany był za najlepszy na świecie. Podstawę prawną Polski tworzyły prawa kardynalne1, czyli Artykuły Henrykowskie oraz pacta conventa i liberum veto. Każdą próbę naruszenia tych praw traktowano jak najgorszą zbrodnię.
Sarmatyzm sławił również dawne zwycięstwa polskiego oręża i domagał się od szlachty podtrzymania tych tradycji. Nieodzownym elementem stroju była szabla – zwykle karabela. Szlachta ćwiczyła wojenne rzemiosło – przez udział w wojnach, służbę, zaciąg; nawet rozrywki jak polowanie przygotowywały do ewentualnego boju.
Magnateria polska najwcześniej odeszła od sarmackiego modelu myślenia o sprawach państwa. Odejście to charakteryzował jej krytycyzm wobec ustroju Rzeczypospolitej i aktywność intelektualna, mająca ujście w pisarstwie historyczno-politycznym.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz